Bier van de Week

Bierweek 17-49: Eisbock

Kevin van Hoorn

Eisbock / IJsbock / Ice-bock / IJs-bier

Het bier voor deze week is een bijzondere stijl. Het heeft namelijk na het brouwproces nog een extra stap. Een Eisbock is een versterkt bockbier, voornamelijk gemaakt met een weizen(doppel)bock, zoals besproken vorige week.

Voordat het proces wordt uitgelegd een klein beetje theorie: water verdampt wanneer het boven de 100 °C uitkomt en bevriest wanneer het onder de 0 °C komt. Alcohol/ethanol (C2H5OH) verdampt wanneer het boven de 78,37 °C komt en bevriest wanneer het onder de -114,4 °C komt. Bij het bevriezen van een element zet het uit, bij ontdooien krimpt de massa. Bier is een mix van water en alcohol en soms is het bij bier handig om de scheikundige kant te kennen.

Een Eisbock is dus een versterkt bier, maar hoe wordt dit dan gemaakt, en waarom heet het eisbock? 1 van de kenmerken van bier is dat het vriesdestillaat is in plaats van een kookdestillaat. Normale versterkte dranken worden gemaakt door een vloeistof te verhitten en dan de alcohol als eerste op te vangen (zoals Whiskey), wat in de basis ook een gerstmengsel is (zonder hop). Een Eisbock wordt gemaakt door het bier te bevriezen. Het voordeel van de bevriezingsmethode is dat de body van je resultaat nog bier is/lijkt. Ook de gist blijft nog aanwezig, gist doet niets meer op deze temperaturen, maar zal niet doodgaan. Het bier wordt in een plastic vat of fles gegoten en ingevroren, zodat uitzetting niet de wand breekt. Nadat de gehele vloeistof bevroren is kan het langzaam ontdooid worden, het water in het bier zal achterblijven als ijsblok, maar de alcohol en enzymen met smaak zullen eruit sijpelen. Een ander verschil met kookdestilleren is dat bij de bevriezingsmethode het alcoholpercentage niet zo snel zal toenemen. Met kookdestilleren kun je van een 12% mengsel zo een >30% vloeistof maken, bij bevriezing zal het met een paar procenten toenemen, meestal minder dan 10%.

Er zijn een aantal brouwerijen die op deze manier een bier proberen maken van 20-40%, dit is te hoog en is naast de ontzettend hoge kostprijs en intensiteit nog nauwelijks bier te noemen. Het is dus doel op zoek te gaan naar die sweetspot dat het bier verbeterd. Een verhoging van 2-4% zal voor een voller bier zorgen, dit zorgt er wel voor dat van een 50cl fles, je nog maar 33cl overhoudt.

Een eisbock is een vol, rijk en moutig, donker Duits bier met sterke (geconcentreerde) smaken. De alcohol wordt herkend, maar brandt niet, hop is nauwelijks herkenbaar. De kleur is donker koper tot donkerbruin en fruitige esters (vooral banaan) nemen de boventoon, samen met karamel. De smaken zijn verder hetzelfde als de Weizen(doppel)bock van vorige week, maar intenser. Een Eisbock bevat officieel tussen de 6.8 en 11.3% aan alcohol, maar de praktijk laat zien dat dit tussen de 7 en 33% zit, hieronder de top van sterkste bieren:

Volgens Duitse geschiedenis is Eisbock ontstaan doordat een brouwerij uit Kulmbach in 1890 een aantal vaten met boksbier in de openlucht heeft laten staan, het bier bevroor door de kou tijdens de winter. Als straf moesten de medewerkers van de brouwerij deze vloeistof die eruit liep drinken, en dit bleek ontzettend goed te smaken, dit is de manier waarop het nog steeds gebeurd en wordt in Amerika 'Ice-Rifing' genoemd.

Naast het eisbocken van een bockbier worden er tegenwoordig ook IPA's ge-eisbockt, deze vallen natuurlijk niet onder de smaakomschrijving van caramel met banaan maar is zwaar bitter en vaak nog hoger in alcohol, zoals bijvoorbeeld de ExceptioNEL van Jopen, waarbij de Mooie Nel is ge-eisbockt.

Een aantal voorbeelden van een Eisbock zijn:

endoftheworld.jpg